Zoals eerder beschreven zijn er een aantal virusziektes die veel mensen al in de jonge jaren van hun leven krijgen. We noemen deze virusziektes dan ook kinderziektes. Deze kinderziektes zijn vaak niet heel ernstig en nadat iemand de ziekte gehad heeft, worden ze over het algemeen immuun omdat het lichaam antistoffen aan maakt tegen deze virussen. Mensen krijgen de ziekte hierdoor geen tweede keer meer. De zesde ziekte is ook een door virus overdraagbare ziekte die zesde ziekte wordt genoemd omdat de ziekte als zesde ziekte ontdekt werd bij mensen die huiduitslag veroorzaakte. We zullen hieronder een vijftal andere kinderziektes beschrijven dan de zesde ziekte die door virus overgedragen worden en waarvan de symptomen vaak erg op elkaar kunnen lijken. Nogmaals de kinderziektes op een rijtje:

• Mazelen
• Rode hond
• Waterpokken
• Bof
• Vijfde ziekte

Mazelen

Wereldwijd nog een veelvoorkomende ziekte die jaarlijks ongeveer 20 miljoen mensen treft. Ongeveer 100.000 kinderen overlijden wereldwijd op jaarbasis aan deze ziekte. In Nederland komt mazelen eigenlijk nauwelijks meer voor omdat het vaccineren in Nederland goed geregeld is. In gemeentes waar een lage vaccinatiegraad is kunnen zich nog weleens kleine mazelen epidemieën voordoen.

Mazelen, ook wel morbilli genoemd, wordt veroorzaakt door een virus. Besmetting vindt plaats via kleine druppeltjes die via niezen of hoesten worden verspreid. Mazelen is een zeer besmettelijke kinderziekte. Eén kind besmet minstens tien andere personen die niet tegen mazelen zijn ingeënt of die geen mazelen hebben gehad in hun jeugd. De besmettingsperiode is de 4 dagen voor tot 4 dagen na het ontstaan van de huiduitslag. Huiduitslag ontstaat gemiddeld 10 dagen na de besmetting.

Symptomen

• Witte vlekjes met een rode stip aan de binnenkant van de wangen
• Vlekken in het gezicht, in de nek en de hals
• Hoge koorts, hoesten, verkoudheid en rode ogen
• Na verloop van tijd een bijna egaal rode huid

De mazelen kan een aantal minder prettige complicaties veroorzaken. 5 tot 10% van de patiënten krijgt oorontsteking wat blijvende doofheid tot gevolg kan hebben.

Ongeveer 1 tot 5% krijgt longontsteking die levensbedreigend kan zijn.

Mazelen kan in zeldzame situaties leiden tot acute hersenontsteking die blijvende hersenschade kan veroorzaken.

Behandeling

Net als bij de zesde ziekte is er geen behandeling voor mazelen. Het is wel mogelijk om de koorts en pijn te bestrijden. In geval van bacteriële infectie kan antibiotica helpen. Tegen hersenontsteking is helaas niets te doen.

Rode hond

Rode hond, ook wel Rubella genoemd, is een virus dat alleen bij mensen voor komt. Besmetting vindt plaats via dezelfde wijze als de mazelen. Druppeltjes die verspreid worden tijdens het niezen of hoesten zorgen voor besmetting van andere mensen. Gemiddeld steekt iemand die rode hond heeft 7 tot 8 mensen in zijn of haar omgeving aan. Rode hond is een gevaarlijke ziekte voor zwangere vrouwen waarbij de ongeboren baby veel complicaties kan oplopen. De incubatietijd van rode hond is 16 tot 16 dagen. De ziekte is besmettelijk van 10 dagen voor het uitbreken van de huiduitslag tot 1 week daarna.

Symptomen

• Kinderen worden vaak niet heel erg ziek
• Licht verkouden en lymfeklieren opgezet achter oren en in de nek
• In zeldzame gevallen doet zich koorts voor
• Keel en gehemelte kunnen rood aanzien
• Er verschijnen rode vlekjes in het gezicht die zich snel verspreiden over de rest van het lichaam. De vlekjes verdwijnen na een paar dagen vanzelf weer

Behandeling

Zorg dat het kind zich comfortabel voelt en geef het genoeg te drinken. Behandeling is verder niet nodig, tenzij u zwanger bent. Dit kan erge complicaties opleveren voor het ongeboren kind en een huisarts raadplegen wordt dan ook dringend geadviseerd.

Waterpokken 

Waterpokken is een onschuldige ziekte maar kan bij kinderen met een verlaagde weerstand levensbedreigend worden. Het is een virusziekte die veel voor komt bij kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar. Waterpokken wordt veroorzaakt door het Varicellazostervirus. Het virus kan verspreid worden door kleine druppeltjes die zich in de keel en neus van een besmet persoon bevinden. Door praten, niezen of hoesten worden anderen besmet. Ziekteverschijnselen doen zich vaak voor na ongeveer 3 weken na besmetting. Waterpokken is heel besmettelijk vanaf 2 dagen voor de huiduitslag tot ongeveer een week na het ontstaan van de blaasjes.

Symptomen

• Lichte koorts en hangerigheid
• Kleine rode bultjes op de huid, vaak beginnend op hoofd of romp
• Blaasjes op de bultjes die veel jeuk veroorzaken
• Er kunnen blaasjes in de mond ontstaan die pijnlijk zijn

Behandeling

Behandeling van de waterpokken is vaak niet nodig. Inenten tegen de waterpokken kan maar staat niet in het Rijksvaccinatieprogramma. De ziekte geneest verder zonder medicijnen. De jeuk kan eventueel behandeld worden met mentholpoeder. Gebruik geen mentholpoeder op open blaasjes van waterpokken. Jeuken aan de blaasjes kan een ontsteking veroorzaken. Houdt de nagels van uw kind kort zodat jeuken geminimaliseerd wordt.

Bof

Bof, ook wel parotitis epidemica genoemd, wordt veroorzaakt door het bofvirus. Bof is een zeer besmettelijke kinderziekte die vaak gekenmerkt wordt door een ontsteking aan de speekselklier bij het oor. Kleine druppeltjes zorgen door hoesten en niezen voor verspreiding van het virus. Het bofvirus is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma sinds 1987.

De incubatietijd van het bofvirus is ongeveer 2 tot 3 weken. Bof is een ziekte die vaak mild verloopt. Een persoon kan de ziekte hebben zonder het te merken en zo anderen ongemerkt besmetten. Iemand is besmettelijk 5 dagen voor de ziekteverschijnselen tot ruim een week erna.

Symptomen

• Koorts, spierpijn en hoofdpijn
• Ontstoken speekselklieren, hierdoor ontstaat zwelling in de wang
• Oorpijn
• Verslechterde eetlust

Complicaties kunnen bij de bof ook optreden. Er kunnen zich dingen voor doen als reuma, eenzijdige doofheid of ontsteking van de alvleesklier. Soms kan het zorgen voor een ontsteking aan de inwendige geslachtsorganen. Dit zal echter zelden leiden tot onvruchtbaarheid. In zeldzame gevallen kan er hersenvliesontsteking of hersenweefselontsteking optreden, vaak bij jongen kinderen.

Behandeling

Bof hoeft in principe niet behandeld te worden. Zorg ervoor dat het kind zo comfortabel mogelijk is en bestrijd eventueel de koorts en pijn als deze zich voor doen. Indien er hersenvliesontsteking optreedt, is ziekenhuisopname noodzakelijk. U kunt een huisarts raadplegen als de koorts langer dan 3 dagen aan houdt of als uw kind veel braakt.

Vijfde ziekte 

De vijfde ziekte, ook wel bekend als Erythema Infectiosum, is een milde vlekjesziekte die veroorzaakt wordt door het Parvo B19 virus. De vijfde ziekte is een niet heel erg besmettelijke ziekte. Het komt voor in de keel van iemand die besmet is met de vijfde ziekte en deze kan door praten, hoezen en niezen andere besmetten doordat kleine druppeltjes met het virus door anderen ingeademd worden. Vijfde ziekte wordt vaak overgedragen na intensief of langdurig contact. Kinderen binnen een gezin, op de crèche, kinderdagverblijf, peuterspeelzaal of school lopen dus kans om met vijfde ziekte geïnfecteerd te raken. De incubatietijd van de vijfde ziekte bedraagt 1 tot 3 weken na besmetting. Mensen die besmet zijn met het Parvo B19 virus kunnen anderen weer besmetten een week voordat ze zelf ziekteverschijnselen krijgen totdat de huiduitslag optreedt.

Symptomen

• Vuurrode wangen
• Koorts
• Rode vlindervormige vlekjes in het gezicht die zich verspreiden over het lichaam
• Pijn of stijfheid in handen en voeten (bij volwassenen)
• Terugkerende vlekjes nadat de ziekte al voorbij is voor een periode van een aantal weken

Behandeling

Er bestaat geen behandeling voor de vijfde ziekte. U kunt proberen de omstandigheden te verzachten en het kind zich zo comfortabel mogelijk te laten voelen. Zwangere vrouwen moeten wel opletten omdat zich in de eerste helft van de zwangerschap complicaties voor kunnen doen voor het ongeboren kind. Raadpleeg dus altijd een arts indien u zwanger bent en iemand met de vijfde ziekte in uw omgeving is.